Το έθιμο της εικόνας της Αγίας Κυριακής στην Αλεξανδρούπολη

 

Βόλτα στην Αλεξανδρούπολη, έξι Αυγούστου. Οδός Αίνου. Οι καμπάνες από την εκκλησία της Αγίας Κυριακής αντηχούν μελωδικά και το προαύλιο είναι σημαιοστολισμένο. Κάνοντας βόλτα στην παραλία το απόγευμα βλέπεις βάρκες στον ορίζοντα, πλήθος κόσμου μαζεμένο, σαν κάτι να περιμένει να συμβεί και αναρωτιέσαι τί. Ρωτάς, ψάχνεις και ανακαλύπτεις με έκπληξη. Μετά την «Μικρασιατική Καταστροφή», την υπογραφή της «Συνθήκης της Λοζάνης» αλλά και του «Ελληνοτουρκικού Συμφώνου περί αμοιβαίας ανταλλαγής πληθυσμών» μεταξύ των δύο χωρών, μεγάλος αριθμός προσφύγων κατέφυγε στην Ελλάδα από τις περιοχές της Τουρκίας αναζητώντας μια νέα πατρίδα και μια νέα ζωή. Στην πόλη της Αλεξανδρούπολης (Δεδέαγατς μέχρι το 1920) εγκαταστάθηκε ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων ποικίλου προελεύσεως οι οποίοι επηρέασαν και διαμόρφωσαν την κουλτούρα της πόλης φέρνοντας πολλά ήθη, έθιμα και παραδώσεις από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Μέσα σε αυτούς ήταν και πρόσφυγες από την γειτονική πόλη της Ανατολικής Θράκης, την Αίνο(σημερινή Enez).
 Μαζί με τα όποια άλλα έφεραν αυτοί οι άνθρωποι μαζί τους από την Αίνο, έφεραν και όσα θρησκευτικά σκεύη και εικόνες αγίων κατάφεραν να διασώσουν και να κουβαλήσουν μαζί τους στην νέα τους πατρίδα. Μέσα σε αυτά ήταν και η εικόνα της αγίας Κυριακής. Οι εικόνες και τα λοιπά σκεύη που διασώθηκαν από εκεί μεταφέρθηκαν δια θαλάσσης στην Αλεξανδρούπολη και αποβιβάστηκαν λίγο έξω από την τότε πόλη (οι πρόσφυγες είχαν στήσει τα πρόχειρα καταλύματα τους κοντά σε εκείνο το σημείο). Πολύ αργότερα, σε ένα σημείο πιο πάνω από εκεί ανοικοδομήθηκε ο Ιερός Ναός της Αγίας Κυριακής και σχηματίστηκε η ομώνυμη ενορία.
Έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι οι νέες γενιές να ενσκήψουν και πάλι με αγάπη και προσήλωση στις παραδώσεις των ιδιαίτερων πατρίδων καταγωγής αυτών και των προγόνων τους. Έτσι λοιπόν περί το 2005, με πρωτοβουλία του συλλόγου «Ελληνομουσείον Αίνου» αλλά και την σχετική στήριξη και σύμπνοια του Δήμου Αλεξανδρουπόλεως και της τοπικής Ιεράς Μητροπόλεως αποφασίστηκε η καθιέρωση ιστορικής αναπαράστασης της μεταφοράς και αποβίβασης της εικόνας της Αγίας Κυριακής (πλέον έχει καθιερωθεί ως έθιμο).
Πιο συγκεκριμένα λοιπόν, από το 2005 και μετά, ανήμερα της εορτής της Αγίας Κυριακής το απόγευμα (δηλαδή 6/7 – 7/7 η ημέρα της εορτής της) τελείται στην πόλη, προς τιμήν της Αγίας αλλά και του σημαίνοντα ρόλου των Αινιτών στην πόλη της Αλεξανδρούπολης, συμβολική αναπαράσταση του τρόπου με τον οποίο η εικόνα έφτασε στην πόλη.
 Αρχικά στην παραλία, στην οποία είχε φτάσει τότε η βάρκα με την εικόνα, στήνεται μια μικρή προβλήτα πάνω στη οποία θα γίνει η παραλαβή της εικόνας. Στη συνέχεια καταφθάνει στο ορισμένο σημείο σύσσωμη η θρησκευτική, στρατιωτική και πολιτική ηγεσίας της πόλης, ένα στρατιωτικό άγημα, η φιλαρμονική ορχήστρα του Δήμου και του Στρατού, αντιπροσωπία του «Ελληνομουσείου Αίνου»  καθώς και πλήθος κόσμου, πιστών και μη.
 Λίγη ώρα αργότερα διακρίνεται μια νηοπομπή σαράντα (40) πλοιαρίων, η οποία συνοδεύει το πλοιάριο που μεταφέρει την εικόνα. Όταν προσεγγίσει την προβλήτα, η υπόλοιπη νηοπομπή σταματά και ανάβει φωτοβολίδες για να καταδειχθεί η λαμπρότητα της τελετής. Από την στιγμή που το πλοιάριο φθάσει στην προβλήτα η εικόνα της Αγίας παραδίδεται σε αυτούς που έχουν οριστεί από την τοπική Μητρόπολη και τον σύλλογο Αινιτών να την κουβαλήσουν. Ακολουθεί το ψάλσιμο του απολυτικίου της Αγίας Κυριακής και λαϊκή λιτανεία στην παραλία της πόλης με την συνοδεία της ανάκρουσης μουσικής από τις μπάντες του Δήμου και του Στρατού.
Αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία και η εικόνα με την συνοδεία της φτάσει στο σημείο από το οποίο είχε ξεκινήσει η λιτανεία τότε το κουβάλημα της εικόνας «πέφτει στις πλάτες» του αγήματος του στρατού το οποίο τη μεταφέρει με κάθε προσοχή, σοβαρότητα και ευλάβεια στον Ιερό Ναό. Εκεί, με πλήθος κόσμου και χωροστατούντος του τοπικού Μητροπολίτη Ανθίμου, τελείται εν τέλει πανηγυρικός εσπερινός προς τιμήν της εορτάζουσας την επομένη, Αγίας Κυριακής.

 Επιμέλεια κειμένου και εργασίας: 

Λιακόπουλος Χαράλαμπος Χρυσοβαλάντης