Αρχικά αποφάσισα να δημοσιεύσω κατι σχετικό με την ομοιοπαθητική γιατι πιστεύω πραγματικά στην επιστήμη αυτη (παρολο που κάποιοι δεν την θεωρούν επιστήμη).
Δημήτρης Σούλης (καρδιολόγος και ομοιοπαθητικός): Επιστήμη χωρίς σύνορα
Είναι από τις ελάχιστες περιπτώσεις ανθρώπων που δηλώνει δημοσίως ότι έχει και ερωμένη και σύζυγο χωρίς να μπορεί να διαλέξει μία από τις δύο, γιατί, πολύ απλά, δεν χρειάζεται. Μοιράζει τον κόπο και τον χρόνο του αγόγγυστα και με αποτελέσματα που μοιάζουν ευεργετικά. Τόσο για τον ίδιο, όσο και για εκείνους που τον διαλέγουν. Γιατί ο Δημήτρης Σούλης δεν κάνει φτηνά κόλπα ασυγκράτητου ερωτισμού, αλλά πιστή διαδρομή στην επιστήμη του, την καρδιολογία, και στην τέχνη του, την ομοιοπαθητική, την ερωμένη και τη σύζυγό του, όπως τις αποκαλεί.
Ο Δημήτρης Σούλης, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, σπούδασε καρδιολογία για να σώζει τους άλλους και ομοιοπαθητική για να βρει λύση στο δικό του πρόβλημα υγείας, που κάποτε αντιμετώπισε. Μετά έβαλε το νερό στο αυλάκι και την κλασική ιατρική με την ομοιοπαθητική σε αρμονική συμβίωση.
Γιατί ασχοληθήκατε και με την ομοιοπαθητική;
Σπούδασα καρδιολογία στην Ιατρική Αθηνών και από τα φοιτητικά μου χρόνια ασχολήθηκα με την ομοιοπαθητική. Αφορμή, όπως συχνά συμβαίνει, ήταν ότι έλυσα ένα δικό μου πρόβλημα υγείας κι έτσι παρακινήθηκε η επιστημονική περιέργειά μου για την ομοιοπαθητική.
Δεν ξέρω να σας πω ποια, η ιατρική ή η ομοιοπαθητική, είναι η σύζυγος και ποια από τις δύο είναι η ερωμένη. Την καρδιολογία την επέλεξα γιατί αγαπώ την επείγουσα ιατρική, γιατί είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις, πολύ πιθανό, έναν άνθρωπο με σοβαρό καρδιακό πρόβλημα να βγαίνει από το νοσοκομείο όρθιος, περπατώντας. Την ομοιοπαθητική την αγάπησα γιατί είναι σαν ελβετικός σουγιάς: μπορεί να δώσει λύση σε πολλά προβλήματα, όπου με άλλες μεθόδους συναντάμε αδιέξοδα. Να δώσει λύσεις είτε μόνη είτε σε συνδυασμό με την κλασική ιατρική.
Από το 2004 έχω τη χαρά να διδάσκω ομοιοπαθητική σε άλλους συναδέλφους γιατρούς εντελώς δωρεάν, προσπαθώντας να τους μεταλαμπαδεύσω γνώσεις, ώστε να λύσουν προβλήματα υγείας πολύ πιο σοβαρά από αυτά που προσωπικά είχα κάποτε.
Γιατί υπάρχει τόση δυσπιστία για την ομοιοπαθητική;
Το βρίσκω πολύ λογικό. Στην Ευρώπη η ομοιοπαθητική ασκείται σε 39 χώρες και στις 12 από αυτές αποκλειστικά από γιατρούς. Στην Ελλάδα ασκείται νόμιμα και από μη γιατρούς, κάτι που δημιουργεί σκεπτικισμό. Επίσης ο τρόπος δράσης των ομοιοπαθητικών φαρμάκων δεν έχει ακόμη εξηγηθεί. Όταν κάποιος λέει ότι θα σου δώσω ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο που έχει ολιστικό τρόπο δράσης και θα σου περάσουν 15 προβλήματα υγείας, ακούγεται κομπογιαννίτικο.
Η εκπαίδευση της ομοιοπαθητικής απέχει πάρα πολύ από την εκπαίδευση της κλασικής ιατρικής. Για να γίνεις καρδιολόγος, ψυχίατρος, παθολόγος, ωτορινολαρυγγολόγος, σπουδάζεις, εξετάζεσαι, αποκτάς κατάρτιση και εφαρμόζεις πολύ προσεκτικά τις γνώσεις σου. Παρ’ όλα αυτά έχουμε πολλούς γιατρούς που αποτελούν θέμα ανεκδότων για τους συναδέλφους. Κακά τα ψέματα. Πόσο μάλλον με την ομοιοπαθητική, που την εντάσσουμε στο πλαίσιο, κακώς κατά τη γνώμη μου, της εναλλακτικής θεραπείας, σαν να λέμε ότι ο ασθενής πρέπει να διαλέξει είτε την κλασική ιατρική είτε την ομοιοπαθητική.
Τι απαιτείται για να γίνει κάποιος ομοιοπαθητικός;
Τυπικά όποιος θέλει να δηλώσει ομοιοπαθητικός μπορεί να είναι ομοιοπαθητικός. Δεν τον ελέγχει κανείς. Επί του ουσιαστικού υπάρχει η Ευρωπαϊκή Εταιρία Ομοιοπαθητικής, που έχει πιστοποιήσει κέντρα εκπαίδευσης. Στο εξωτερικό υπάρχουν εταιρίες που παρέχουν εκπαίδευση ομοιοπαθητικής επί πληρωμή. Στην Ελλάδα αυτή η εκπαίδευση είναι δωρεάν. Για το ελληνικό κράτος δεν υπάρχει επισημότητα της εκπαίδευσης αυτής, όμως εξασφαλίζεται, έστω κι έτσι, ότι υπάρχουν κάποια εκπαιδευτικά στάνταρ για τον ομοιοπαθητικό. Επιπλέον υπάρχει ένα προαιρετικό μάθημα στο πανεπιστήμιο, στον κλάδο της φαρμακολογίας, εάν θυμάμαι καλά, και ένα μεταπτυχιακό μάθημα σε μη ιατρική σχολή στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Ποια είναι η σύσταση των ομοιοπαθητικών φαρμάκων;
Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα τα οποία πωλούνται σε κάποια φαρμακεία προέρχονται από τη φύση, αλλά η ομοιοπαθητική δεν έχει σχέση, όπως πολλοί νομίζουν, με τη βοτανοθεραπεία. Προέρχονται από το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, από ορυκτά και μέταλλα, αλλά έχουν ειδική επεξεργασία για να γίνουν φάρμακα και να έχουν θεραπευτική ιδιότητα. Για να σας δώσω ένα απλό παράδειγμα: Το μαγειρικό αλάτι στην ομοιοπαθητική του μορφή έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του διαβήτη. Αν κάποιος διαβητικός χρησιμοποιεί μαγειρικό αλάτι, δεν θα δει κάποια βελτίωση στην πάθησή του.
Η ομοιοπαθητική ξεκίνησε από την παρατήρηση ότι κάποιες ουσίες από τη φύση, όταν υποστούν επεξεργασία, έχουν βιολογική δράση. Το γιατί δεν το ξέρουμε, όμως έχουν. Λέω στους ασθενείς μου το εξής: Παρότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα έχουν τη μορφή χαπιού, θα πρέπει να τα αντιλαμβάνονται ως εμβόλιο. Το εμβόλιο κινητοποιεί τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα τους μηχανισμούς αυτοθεραπείας.
Η ασπιρίνη θεραπεύει τον πονοκέφαλο που μας ταλαιπωρεί σήμερα, όχι όμως και τον πονοκέφαλο που θα μας πιάσει αύριο. Το ομοιοπαθητικό φάρμακο αργεί να δράσει, θέλει χρόνο, αλλά έχει και μόνιμα αποτελέσματα. Φυσικά το να πάρει κάποιος ασπιρίνη για να αντιμετωπίσει άμεσα την κεφαλαλγία του δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί παράλληλα να πάρει και το ομοιοπαθητικό χάπι, το οποίο θα λειτουργήσει σε βάθος χρόνου. Ο συνδυασμός των φαρμάκων δεν δημιουργεί παρενέργειες.
Πότε ξεκίνησε η ομοιοπαθητική;
Στα τέλη του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα από ιατρικούς κύκλους. Πατέρας της ομοιοπαθητικής ήταν ένας Γερμανός γιατρός.
Γιατί υπάρχει αντιπαλότητα ανάμεσα στους γιατρούς και τους ομοιοπαθητικούς;
Στην πραγματικότητα δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Οι γιατροί δεν έχουμε τίποτε να χωρίσουμε. Το γεγονός ότι χρησιμοποιούμε, λανθασμένα κατά τη γνώμη μου, τον όρο «εναλλακτική ιατρική» για την ομοιοπαθητική, με την έννοια ότι δεν μπορεί να συνδυαστεί με την κλασική ιατρική, είναι μύθος. Το γεγονός ότι, για παράδειγμα, πάμε στον ψυχίατρο δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να πάμε και για γιόγκα. Η αναγκαιότητα του ορθοπεδικού δεν αναίρει την αναγκαιότητα του φυσικοθεραπευτή. Στις αρχές του 20ου αιώνα η ομοιοπαθητική γνώρισε μεγάλη άνθηση. Μετά πέρασε στο παρασκήνιο.
Γιατί;
Έχει να κάνει με τα χρήματα και τις φαρμακοβιομηχανίες. Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα κοστίζουν ελάχιστα. Θα σας πω ενδεικτικά πως, εάν για τη θεραπεία της ψωρίασης μπορεί να χρειαστούν 1.000 ευρώ από την κλασική ιατρική, θα χρειαστούν 10 ευρώ από την ομοιοπαθητική. Είναι τεράστια η διαφορά και ασύμφορη για τις φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες, σας θυμίζω, χρηματοδοτούν, και καλά κάνουν, την ιατρική έρευνα. Στις αρχές του 20ου αιώνα στις Η.Π.Α. υπήρχαν πάνω από 150 ομοιοπαθητικά νοσοκομεία και οι μισές ιατρικές σχολές δίδασκαν ομοιοπαθητική. Τότε υπήρχε εκτεταμένη χρηματοδότηση των σχολών που δίδασκαν την κλασική ιατρική από τις φαρμακοβιομηχανίες.
Θεραπεύει όλες τις ασθένειες η ομοιοπαθητική;
Όχι, όπως δεν τις θεραπεύει και η κλασική ιατρική. Όμως μπορεί να δώσει λύσεις που δεν μπορεί η κλασική ιατρική. Για παράδειγμα, μία γυναίκα που παίρνει αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όταν μείνει έγκυος, πρέπει να τα διακόψει. Μπορεί όμως να αντιμετωπίσει την πάθησή της με ομοιοπαθητικά φάρμακα.
Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας;
Εάν βάλουμε στο ίδιο τσουβάλι, κάτι εντελώς αντιεπιστημονικό βεβαίως, όλες τις παθήσεις και όλους τους ασθενείς, οι 7 στους 10 που ακολουθούν (και) ομοιοπαθητική έχουν πολύ καλή θεραπευτική πορεία. Η ομοιοπαθητική είναι ένα επιπλέον θεραπευτικό εργαλείο. Προσωπικά ασκώ και την κλασική ιατρική ως καρδιολόγος και την ομοιοπαθητική. Δεν υποστηρίζω για κανέναν λόγο αυτό που ακούγεται, είναι αλήθεια ότι λέγεται, «έλα σε μένα, τον ομοιοπαθητικό, και μην πας στον γιατρό, που θα σε γεμίσει χημικά».
Έχετε αντιμετωπίσει δυσπιστία από τους πελάτες σας;
Όχι, ίσως γιατί οι πελάτες μου ξέρουν ότι είμαι καρδιολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, και γιατί οι περισσότεροι από αυτούς είναι άνθρωποι που έχουν κάποια πάθηση και για χρόνια σκέφτονταν να κάνουν ομοιοπαθητική, αλλά είχαν τον φόβο μην πέσουν σε τσαρλατάνο. Είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει τόσο μεγάλη επιλογή ομοιοπαθητικών, όσο κλασικών γιατρών, κυρίως στην επαρχία.
Η μόρφωση παίζει ρόλο για να αποφασίσει ένας ασθενής να απευθυνθεί και σε ομοιοπαθητικό;
Η μόρφωση δημιουργεί ανθρώπους με ανοιχτούς ορίζοντες. Οι ανοιχτοί ορίζοντες σχετίζονται με την ενημέρωση. Το λυπηρό είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα μπορούσαν να έχουν λύσει τα προβλήματα υγείας τους και δεν το έχουν κάνει, όχι επειδή δεν θέλουν, αλλά επειδή δεν γνωρίζουν και για την ομοιοπαθητική. Θα μπορούσαν να έχουν βοηθηθεί εάν στον τόπο τους υπήρχαν ομοιοπαθητικοί πέραν των γιατρών, εάν το σύστημα δημόσιας υγείας υποστήριζε την ομοιοπαθητική.
Πάντα η πρώτη ευχή που δίνουμε είναι «υγεία πάνω απ’ όλα». Εσείς;
Η ευχή που δίνω σε όλους είναι μακριά από γιατρούς! Σίγουρα πάνω απ’ όλα η υγεία, αλλά με αυτή την ευχή εγώ έχω στον νου μου τον ορισμό της υγείας όπως ορίζεται και από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, που αναφέρεται στη σωματική, στην ψυχική και στην κοινωνική υγεία.
Στον 21ο αιώνα το να μην υπάρχει θέρμανση στα σπίτια είναι αναπηρία. Το να μην έχουμε να φάμε είναι αναπηρία. Στα πρώτα χρόνια της κρίσης καταγράφηκε μείωση του μέσου όρου ζωής κατά τρία χρόνια! Είναι πολλοί οι λόγοι σίγουρα. Το να ψάχνουν κάποιοι στα σκουπίδια για να φάνε είναι σίγουρα ένας από αυτούς. Το να είσαι ηλικιωμένος και να ζεις απομονωμένος αναγκαστικά είναι αναπηρία.
Με αυτή τη λογική τι νόημα έχει να κάνουμε σε όλο τον πληθυσμό εμβόλιο γρίπης, όταν δεν εξασφαλίζουμε τις στοιχειώδης συνθήκες διαβίωσης. Δεν μπορώ να το αποδείξω, αλλά οι φαρμακοποιοί μπορούν να διαβεβαιώσουν ότι τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιυπερτασικά φάρμακα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Το θλιβερότερο όλων είναι ότι δεν υπάρχει ελπίδα.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος Skywalker.gr
Εαν διαβάσατε την συνεντευξη, τώρα ελπίζω πως θα έχετε όρεξη να διαβάσετε και τον τρόπο που λειτουργεί η ομοιοπαθητική στο αγχος και στις κρίσεις πανικού
https://boro.gr/32368/mporei-h-omoiopathhtikh-na-vohthhsei-sthn-krish-panikoy/
"Η ομοιοπαθητική βοηθάει την κρίση ή διαταραχή πανικού;"
Με αφορμή αυτήν την ερώτηση, ο Σπύρος Κυβέλλος, Ιατρός, Γενικός Γραμματέας Έρευνας Διεθνούς Ακαδημίας Κλασσικής Ομοιοπαθητικής, γράφει:
Η μεγάλη αύξηση της εμφάνισης των «κρίσεων πανικού» στον γενικό πληθυσμό, έχει κινητοποιήσει τους επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τα ιατρικά δεδομένα του φαινόμενου αυτού. Υπολογίζεται ότι 2,4 εκ. Αμερικανών κάθε χρόνο παρουσιάζουν την διαταραχή αυτή, ενώ τελευταία σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου, όπως η PET, χρησιμοποιούνται για να διερευνήσουν πιθανές διαφορετικές αντιδράσεις σε επίπεδο νευροδιαβιβαστών των ασθενών που παρουσιάζουν την διαταραχή. Από μία άλλη επιστημονική οπτική γωνία, οι ψυχολόγοι έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους αρκετά στα κοινά αισθήματα έντονου ξαφνικού φόβου, επικείμενου θανάτου και αγοραφοβίας που παρουσιάζουν ξαφνικά οι ασθενείς, ακόμα και σε περιόδους που δεν μπορούν να συνδεθούν με βίωση άλλων έντονων στρεσσογόνων ερεθισμάτων.
Ας δούμε πως προσεγγίζεται η διαταραχή των «κρίσεων πανικού» από την πλευρά της Ομοιοπαθητικής Ιατρικής.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα συμπτώματα δεν είναι ποτέ ο στόχος μίας πραγματικής θεραπείας. Είναι πάντα η ένδειξη της κινητοποίησης των μηχανισμών άμυνας του οργανισμού, για αυτό και το πρώτο που θα πρέπει να απαντήσει ένας γιατρός, σε συνεργασία με τον ασθενή που βιώνει κρίσεις πανικού είναι το ερώτημα: «Τι θέλουν να μας πουν αυτά τα συμπτώματα ;» Και εάν όντως είναι ένδειξη μηχανισμών άμυνας, έναντι ποιού πραγματικού εχθρού αμύνεται ο οργανισμός ώστε αναγκάζεται να παράγει κρίσεις πανικού; Τι εξυπηρετούν αυτές οι κρίσεις ;
Στην τρέχουσα ιατρική βιβλιογραφία το φαινόμενο των κρίσεων πανικού θεωρείται ένα προ-καταθλιπτικό στάδιο. Για αυτό και είναι συχνή η χορήγηση χημικών αντικαταθλιπτικών στους ασθενείς αυτούς. Στην πραγματικότητα όμως, και με βάση την παραπάνω παραδοχή της «χρησιμότητας των συμπτωμάτων», οι κρίσεις πανικού εκφράζουν την αγωνιώδη προσπάθεια του οργανισμού, να μην πάθει κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, όσο ένας ασθενής έχει κρίσεις πανικού, τόσο δεν παθαίνει κατάθλιψη. Αυτό συμβαίνει διότι η πραγματική βαθειά κατάθλιψη ιατρικά, δεν είναι τόσο η βίωση αρνητικών συναισθημάτων (φόβου, θλίψης) όσο η μη βίωση των συναισθημάτων, η απροσφορότητα του συναισθήματος, η απάθεια. Πίσω όμως και από την απάθεια, κρύβονται καταπιεσμένα αρνητικά συναισθήματα, καταπιεσμένος θυμός και καταπιεσμένη θλίψη. Ας δούμε την αλληλουχία ως εξής:
Ένας άνθρωπος υπό την επίδραση έντονων ερεθισμάτων, βιώνει θλίψη ή θυμό. Αυτά είναι φυσικά ερεθίσματα που πρέπει να εκδηλωθούν. Για παράδειγμα η φυσική εκτόνωση της θλίψης έρχεται με το κλάμα. Η υγιής έκφραση και εκτόνωση των συναισθημάτων αυτών, προϋποθέτει έναν οργανισμό που έχει εκπαιδευτεί να αντιδρά σύμφωνα με τη φύση του. Η φυσική έκφραση του θυμού για παράδειγμα, οδηγεί τον άνθρωπο να αντιδράσει δημιουργικά. Εάν όμως ο άνθρωπος έχει εκπαιδευτεί επίκτητα ώστε να μην αντιδρά σύμφωνα με την φύση του, τότε η θλίψη και ο θυμός δεν εκφράζονται και γίνονται επικίνδυνα καταπιεσμένα βιώματα για τον οργανισμό. Όταν καταπιέζεται για παράδειγμα ο θυμός επί μακρόν, τότε, είτε ο θυρεοειδής αδένας , είτε το καρδιαγγειακό σύστημα μπορεί να υποστούν βλάβες. Το σύνδρομο του «καλού παιδιού» που δεν κλαίει ούτε θυμώνει, είναι ένα πολύ επιβαρυντικό φορτίο για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ποια είναι η αμυντική απάντηση του οργανισμού σε μία τέτοια επικίνδυνη κατάσταση. Η μετατροπή των καταπιεσμένων συναισθημάτων θυμού και θλίψης στο αντίθετο: στην απάθεια. Όμως η απάθεια, είναι όπως είπαμε η μέγιστη έκφραση της κατάθλιψης, είναι η μετατροπή του κατ’εξοχήν συναισθηματικού ανθρώπινου όντος σε ένα α-συναισθηματικό απάνθρωπο όν. Σε μία τότε ακόμα πιο αγωνιώδη αμυντική προσπάθεια του οργανισμού να μην πάθει κατάθλιψη-απάθεια, παράγει πλήθος αποπροσανατολιστικών αρνητικών συναισθημάτων (πανικός, αγοραφοβία, φόβος επικείμενου θανάτου) για να βιώσει κάποια άλλα συναισθήματα, λιγότερο επικίνδυνα από τον καταπιεσμένο θυμό και τη θλίψη, αλλά περισσότερο θορυβώδη. Τουλάχιστον έτσι ξεφεύγει από τον κίνδυνο της απάθειας. «Προτιμώ να χτυπώ το πόδι μου και να πονάει, έτσι αποφεύγω να μείνει μόνιμα μουδιασμένο», θα ήταν ένα σωματικό ανάλογο παράδειγμα.
Ο Ομοιοπαθητικός Ιατρός που θα κληθεί να θεραπεύσει έναν ασθενή με κρίσεις πανικού, πολύ λίγο θα νοιαστεί πραγματικά για την περιγραφή των συναισθημάτων του πανικού, της αγοραφοβίας ή του φόβου θανάτου. Και αυτό γιατί στο 90% των περιπτώσεων τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού μοιάζουν εξαιρετικά. Ο Ομοιοπαθητικός Ιατρός , βλέποντας εξατομικευμένα τον ασθενή με κρίσεις πανικού, θα πάρει ολοκληρωμένο ιστορικό και θα επικεντρωθεί σε τρία βασικά στοιχεία: 1) Ποια είναι η ακριβής απόχρωσή των καταπιεσμένων συναισθημάτων του ασθενούς που μετατράπηκαν με τον παραπάνω μηχανισμό σε κρίσεις πανικού; (παράδειγμα: απαξίωση, προδοσία, γελιοποίηση, απογοήτευση κ.α.) 2) Σε ποια χρονική στιγμή και κάτω από ποιες συνθήκες δεν εκφράστηκαν αυτά ; Ποιοι ήταν οι γενεσιουργοί παράγοντες της βίωσής τους ; 3) Ποια είναι η πραγματική «εν τω γεννάσθαι» ιδιοσυγκρασιακή φύση του ασθενούς και βάση αυτής ποιά θα έπρεπε να ήταν η υγιής έκφραση αυτών των συναισθημάτων ώστε να μην καταπιεστούν; «Γεννήθηκε πράγματι το καλό παιδί ή έγινε με καταπίεση» θα ήταν ένα απλό ερώτημα στην περίπτωση της μη αντίδρασης του θυμού. Με βάση αυτήν την ιδιαίτερη εξατομικευμένη διερεύνηση του ασθενούς με κρίσεις πανικού, θα δοθεί και το αντίστοιχο ομοιοπαθητικό φάρμακο σε αυτόν. Ο στόχος της αγωγής δεν είναι μία ακόμα καταστολή στα συμπτώματα του πανικού, όπως κάνει το χημικό αντικαταθλιπτικό, διότι είναι τελείως φανερό ότι αυτό οδηγεί σε βάθος χρόνου στην απάθεια. Ο στόχος στην Ομοιοπαθητική Ιατρική είναι η επαναφορά του ασθενούς στη φυσική ιδιοσυγκρασιακή, νευρο-ανοσολογική του ισορροπία, σύμφωνα με την οποία είναι καθορισμένος ο οργανισμός του να αντιδρά στα ερεθίσματα, βιώνοντας υγιή συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων του θυμού και της θλίψης. Μόνο που στην φυσική του ισορροπία, ο οργανισμός είναι προγραμματισμένος να μετατρέπει τα αρνητικά αυτά συναισθήματα, σε δημιουργικότητα και όχι σε κρίσεις πανικού.
